
انوری
ور زهره جز به بزم تو خنیاگری كند
جاوید دف دریده و بربط شكسته باد
***
اوحدی مراغه ای
بیرون شد اختیار دل و دین ز چنگ ما
تا ساغر شراب و دف و چنگ دیده ایم
***
زود بر خود چو دف بدری پوست
گر تجلی كند حقیقت دوست
***
من كه شبها ره تقوا زده ام با دف و چنگ
این زمان سر به ره آرم چه حكایت باشد
***
بنوش جام صبوحی به ناله دف و چنگ
ببوس غبغب ساقی به نغمه نی و عود
***
من به خیال زاهدی گوشه نشین و طرفه آنك
مغبچه ای ز هر طرف میزندم به چنگ و دف
***
برگِ نوا تبه شد و سازِ طرب نمانْد
ای چنگ، ناله بركش و ای دف خروش كن
***
خاقانی
چون چنگ خود نوحه كنان، مانند دف، بر رُخ زنان
وز نایِ حلق افغان كنان بانگ رباب انداخته
***
خواجوی کرمانی
یاد باد آن شب كه در مجلس خروش چنگ بود
مطربان را عود بر ساز و دف اندر چنگ بود
***
بیدل دهلوی
دف از دیوار خود، حصن حصین است
حصار چوب و صحن كاغذین است
***
دو روئین تن كه رویاروی در حرب
چو دف در پارسی میزان هر ضرب
***
دف هر طرفی كه رو بتابد
از لطمه كجا خلاص یابد؟!
***
سعدی
همچو دف میخورم از دست جفای تو، قفا
چنگ وار از غم هجران تو سر در پیشم
***
نخواهی كه باشی چو دف روی ریش
چو چنگ، ای برادر، سر انداز پیش
***
سنائی غزنوی
دستِ دف زن، گُرزِ رستم كی تواند كار بست
از ركوی مشغله دعوی بزازی مكن
***
عبید زاکانی
دانا ز می و مغانه می نگریزد
وز چنگ و دف و چغانه می نگریزد
یك شاهد و دو ندیم و سه جام شراب
البته از این سه گانه می نگریزد
***
عطار
همچو دف حلقه به گوش او شدم با این همه
بر تنم چون چنگ هر رگ در فغان می افكند
***
فردوسی
سراینده ای این غزل ساز كرد
دف و چنگ و نی را هم آواز كرد
***
مولوی
سیلی خورند چون دف، در عشق، فخرجویان
زخمه به چنگ آور میزن سه توی ما را
***
بهر گوشی میزنی دف گوش كو؟
هوش باید تا بداند هوش كو؟
***
عاشق زخمست دفِ سخت رو
میل لبست آن نی نالنده را
***
آرام مده تو نای و دف را
كه آرام و قرار ما نیامد
***
نای و دف و چنگ را از پی گوشی زنند
نقش جهان جانب نقش نگر میرود
***
نبشته بر دف مطرب كه زهره بنده تو
نبشته بر كف ساقی كه طالعت مسعود
***
به موافقت بیابد تن و جان سماع جانی
ز رباب و دف و سرنا و ز مطربان درآموز
***
چه سماع هاست در جان چه قرابه های ریزان
كه به گوش میرسد زان دف و بربط و اغانی
***
به پیش عاشقان صف صف برآورده به حاجب كف
ز زخم اوست دل چون دف دهان از ناله سرنایش
***
مست شدند عارفان مطرب معرفت بیا
زود بگو رباعیی پیش درآ بگیر دف
***
مطرب عارفان بیا مست شدند عارفان
زود بگو رباعیی پیش درآ بگیر دف
***
ای عاشقان ای عاشقان من خاك را گوهر كنم
وی مطربان ای مطربان دف شما پرزر كنم
***
ای مطربان ای مطربان بر دف زنید احوال من
من بیدلم من بیدلم من ازكجا عشق ازكجا
***
زان از بگه دف می زنم زیرا عروسی می كنم
آتش زنم اندر تتق تا چند ستاری می كنم
***
بر ضرب دف حكمت این خلق همی رقصند
بی پرده تو رقصد یك پرده نپندارم
***
ای مطرب صاحب صف می زن تو به زخم كف
بر راه دلم این دف من خانه نمی دانم
***
بر دف نی بر نی نی یك لحظه بیگارم
بر خم نی بر می نی پیوسته بنیادم
***
گه از آن كف گوهر هستی و سرمستی بریم
گه از آن دف نعره و فریاد زیر و بم خوریم
***
هله دربان عوان خو مدهم راه و سقط گو
چو دفم می زن بر رو دف و سرنای تو دارم
***
چو دف از سیلی مطرب هنرم بیش نماید
بزن و تجربه می كن همه هیهای تو دارم
***
عصیر جان به خم جسم تیر می انداخت
چو دف شنید برآرد كفی نشان قوام
***
هین دف بزن هین كف بزن كاقبال خواهی یافتن
مردانه باش و غم مخور ای غمگسار مرد و زن
***
ز زخم دف كفم بدرید ای جان
چه بستی كیسه را دستی بجنبان
***
چو دف تسلیم كردم روی خود را
بزن سیلی و رویم را قفا كن
***
همی زاید ز دف و كف یك آواز
اگر یك نیست از همشان جدا كن
***
ذره ذره دف زدی و كف زدی در عرس او
گر روا بودی شدن پیدا نهان عاشقان
***
ای ز تو مه پای كوبان وز تو زهره دف زنان
می زنند ای جان مردان عشق ما بر دف زنان
***
شد چناران دف زنان و شد صنوبر كف زنان
فاخته نعره زنان كوكو عطا را تازه كن
***
یك شبی تا روز دف را تو بزن بر نام او
كز جمال یوسفی دف تو شد چون پیرهن
***
پیش روی ماه ما مستانه یك رقصی كنید
مطربا بهر خدا بر دف بزن ضرب حزین
***
رقص كن در عشق جانم ای حریف مهربان
مطربا دف را بكوب و نیست بختت غیر از این
***
آن دف خوب تو این جا هست مقبول و صواب
مطربا دف را بزن بس مر تو را طاعت همین
***
مطربا این دف برای عشق شاه دلبر است
مفخر تبریز جان جان جانها شمس دین
***
گفت من نیز تو را بر دف و بربط بزنم
تنن تن تننن تن تننن تن تننن
***
دف منی هین مخور سیلی هر ناكسی
نای منی هین مكن از دم هر كس فغان
***
چو دف از ضربت هجرت چو چنبر گشت پشت من
چرا بر دست این دل هم مثال دف نداری تو
***
برجه طرب را ساز كن عیش و سماع آغاز كن
خوش نیست آن دف سرنگون نی بینوا آویخته
***
دف دل گشاید بسته را نی جان فزاید خسته را
این دلگشا چون بسته شد و آن جان فزا آویخته
***
حسن تو و عشق من در شهر شده شهره
برداشته هر مطرب آن بر دف و شبابه
***
بلبل چو مطرب دف زنی برگ درختان كف زنی
هر غنچه گوید چون منی باشد خوشی كشی تری
***
اندر مصاف ما را در پیش رو سپر نی
و اندر سماع ما را از نای و دف خبر نی
***
شاها ز بهر جانها زهره فرست مطرب
كفو سماع جانها این نای و دف تر نی
***
گر مست و گر میم من نی از دف و نیم من
از شیوه ویم من مست شراب جامی
***
ای دف زخم خواره چه مظلوم و صابری
وی نای رازگوی چه صاحب كرامتی
***
عشق ار سماع باره و دف خواه نیستی
من همچو نای و چنگ غزل كی شخولمی
***
مطرب و سرنا و دف باده برآورده كف
هر نفسی زان لطف آرد غمازیی
***
هلا خموش كه دیوان دف تو تر كردند
كانیس دفتری و طالب دواوینی
***
مستم از بادههای پنهانی
وز دف و چنگ و نای پنهانی
***
سرنامهء تو ماها هفتاد و دو دفتر شد
وان زهره حاسد را هفتاد و دو دف تر شد
***
هله من مطرب عشقم دگران مطرب زر
دف من دفتر عشق و دف ایشان دفتر
***
دف میخرید زهره و برهم همی نهاد
میساخت چنگ را سر و پهلو و گردنا
***
آن چیست كز او سماعها را شرف است
وان چیست كه چون رود محل تلف است
***
برجه كه سماع روح برپای شده است
وان دف چو شكر حریف آن نای شده است
سودای قدیم آتش افزای شده است
آن های تو كو كه وقت هیهات شده است
***
زان رونق هر سماع آواز دف است
زانست كه دف زخم وستم را هدف است
میگوید دف كه آنكسی دست ببرد
كاین زخم پیاپی دل او را علف است
***
گر دف نبود نیشكر او دف ماست
آخر نه شراب عاشقی در كف ماست
آخر نه قباد صفشكن در صف ماست
آخر نه سلیمان نهان آصف ماست
***
دلها به سماع بیقرار افتادند
چون ابر بهار پر شرار افتادند
ای زهره عیش كف رحمت بگشای
كاین مطرب و كف و دف ز كار افتادند
***
ای خاك درت ز آب كوثر خوشتر
اندر ره تو پای من از سر خوشتر
چون بانگ دف عشق ترا ماه شنید
مه گشت دو تا و گفت چنبر خوشتر
***
نیمی دف من به موش دادی همه خوش
باقی به كف بنده نهادی همه خوش
با درف دریده در سماع آمدهایم
ای با تو مراد و بیمرادی همه خوش
***
تا چند چو دف دست ستمهات خورم
یا همچو رباب زخم غمهات خورم
گفتی كه چو چنگ در برت بنوازم
من نای تو نیستم كه دمهات خورم
***
تا پرده عاشقانه بشناختهایم
از روی طرب پرده برانداختیم
با مطرب عشق چنگ خود در زدهایم
همچون دف و نای هردو در ساختهایم
***
میگوید دف كه هان بزن بر رویم
چندانكه زنی حدیث دیگر گویم
من عاشقم و چو عاشقان خوشخویم
ور رحم كنی زخم زنی این گویم
***
ای دف تو بخوان ز دفتر مشتاقان
ای كف تو بزن بر رگ خون ایشان
ای نعره گوینده جوینده دل
ای از نمكان ببر مرام تا نه مكان
***
شاخ گل تر بر سر عنبر میزن
وز تیغ مسلمان سر كافر میزن
چون نای توان بگوش من درمیدم
چون دف توام بروی من بر میزن
***
ما را ز هوای خویش دف زن كردی
صد دریا را ز خویش كف زن كردی
آن وسوسهای را كه ز لاحول دمید
در كشتی ما دلبر وصفزن كردی
***
هر روز پگاه خیمه بر جوی زنی
صد نقش تو بر گلشن خوشبوی زنی
چون دف دل ما سماع آنگاه كند
كش هر نفسی هزار بر روی زنی
***
ناصرخسرو
لاجرم دادند بی بیم آشكار
در بهای طبل و دف مال زكات
***
نظامی گنجوی
یكی بر جای ساغر دف گرفته
یكی گلاب دان بر كف گرفته
***
در پرده عاشقان خنیده
زخم دف مطربان چشیده
***
گه قصب ماه گل آمیز كرد
گاه دف زهره درم ریر كرد
***
وحشی بافقی
به آواز دف و نی خاكبوس دیر میگوید
بیا خاك در میخانه باش و كامرانی كن
***
به سازنده دف آورد روی در روی
نوازنده با نی كند همزبانی
***
دف پاره كرد چرخ به بزم مخالفت
غربال خاك بیز بلا ساخت چنبرش
***
ز هر سو غنچه بر آهنگ بلبل
سر انگشت میزد بر دف گل
***
ز دف در بزمگاه افتاده آواز
ز دست مطربان مجلس فغان ساز
***
هاتف اصفهانی
عود و چنگ و نی و دف و بربط
شمع و نقل و گل و مل و ریحان